การรับมรดกที่ดินต้องดำเนินการภายใน 1 ปี นับแต่วันที่ทราบถึงการตายของเจ้ามรดก หากเกินกำหนดระยะเวลาดังกล่าว ทายาทจะไม่สามารถขอรับมรดกที่ดินได้
เอกสารที่ต้องใช้ในการขอรับมรดกที่ดิน มีดังนี้
- โฉนดที่ดิน
- บัตรประจำตัวประชาชน
- ทะเบียนบ้าน
- หลักฐานการตายของเจ้ามรดก เช่น ใบมรณบัตร
- พินัยกรรม (ถ้ามี)
- ถ้าผู้ขอรับมรดกเป็นคู่สมรส ต้องมีใบทะเบียนสมรส
- ถ้าผู้ขอรับมรดกเป็นบิดาเจ้ามรดก ต้องมีทะเบียนสมรสกับมารดาของเจ้ามรดกหรือหลักฐานการรับรองบุตร
ผู้ขอรับมรดกที่ดินต้องยื่นคำขอจดทะเบียนรับโอนมรดกที่ดินที่สำนักงานที่ดินจังหวัดหรือสำนักงานที่ดินจังหวัดสาขา ในกรณีมีเอกสารเป็นโฉนดที่ดิน น.ส. ๓ ข. และสำนักงานที่ดินอำเภอ ในกรณีมีเอกสารเป็น น.ส.๓, น.ส.๓ ก.
หากไม่มีพินัยกรรม เจ้ามรดกจะมีทายาทโดยธรรม ซึ่งจะมีลำดับในการรับมรดกดังนี้
- ลำดับที่ 1 ผู้สืบสันดาน
- ลำดับที่ 2 คู่สมรส
- ลำดับที่ 3 บิดาและมารดา
- ลำดับที่ 4 พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน
- ลำดับที่ 5 พี่น้องร่วมบิดา หรือร่วมมารดาเดียวกัน
- ลำดับที่ 6 ปู่ ย่า ตา ยาย
- ลำดับที่ 7 ลุง ป้า น้า อา
ในกรณีที่ทายาทลำดับที่ 1 ถึงลำดับที่ 4 เสียชีวิตไปแล้ว ผู้สืบสันดานของทายาทเหล่านั้นจะได้รับมรดกแทน
ในกรณีที่ทายาทลำดับที่ 3 ถึงลำดับที่ 6 เสียชีวิตไปแล้ว จะไม่มีผู้รับมรดกแทน
ขั้นตอนการขอรับมรดกที่ดิน มีดังนี้
- ผู้ขอรับมรดกที่ดินต้องยื่นคำขอจดทะเบียนรับโอนมรดกที่ดินที่สำนักงานที่ดินจังหวัดหรือสำนักงานที่ดินจังหวัดสาขา ในกรณีมีเอกสารเป็นโฉนดที่ดิน น.ส. ๓ ข. และสำนักงานที่ดินอำเภอ ในกรณีมีเอกสารเป็น น.ส.๓, น.ส.๓ ก. 2. ผู้ขอรับมรดกที่ดินต้องนำเอกสารหลักฐานประกอบการขอรับมรดกที่ดินไปแสดงต่อพนักงานเจ้าหน้าที่
- พนักงานเจ้าหน้าที่จะตรวจสอบเอกสารหลักฐานประกอบการขอรับมรดกที่ดิน และตรวจสอบที่ดินที่ขอรับมรดก
- พนักงานเจ้าหน้าที่จะออกใบแจ้งรายการจดทะเบียนมรดกที่ดินให้แก่ผู้ขอรับมรดกที่ดิน
- ผู้ขอรับมรดกที่ดินต้องชำระค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนมรดกที่ดิน
- พนักงานเจ้าหน้าที่จะดำเนินการจดทะเบียนรับโอนมรดกที่ดิน
ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนรับโอนมรดกที่ดิน มีดังนี้
- โฉนดที่ดินประเภท น.ส.๓, น.ส.๓ ก. อัตรา 2% ของมูลค่าที่ดิน
- โฉนดที่ดินประเภท น.ส.๓ ข. อัตรา 1% ของมูลค่าที่ดิน
ตัวอย่างการคำนวณค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนรับโอนมรดกที่ดิน
หากที่ดินมีมูลค่า 1,000,000 บาท ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนรับโอนมรดกที่ดินประเภท น.ส.๓, น.ส.๓ ก. จะเท่ากับ 2% x 1,000,000 บาท = 20,000 บาท
หากที่ดินมีมูลค่า 1,000,000 บาท ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนรับโอนมรดกที่ดินประเภท น.ส.๓ ข. จะเท่ากับ 1% x 1,000,000 บาท = 10,000 บาท